Κολπίτιδα: Πρόληψη και Θεραπεία

από την Χριστίνα Π. Βάντζου, Μαιευτήρα - Γυναικολόγο

Η κολπίτιδα αποτελεί ένα από τα πιο συχνά προβλήματα που απασχολούν το γυναικείο πληθυσμό, αφού υπολογίζεται ότι 1 στις 3 γυναίκες θα ταλαιπωρηθούν κάποια στιγμή της ζωής τους από τουλάχιστον ένα επεισόδιο κολπίτιδας. Το καλοκαίρι, μάλιστα, οι συνθήκες ευνοούν ακόμα περισσότερο το πρόβλημα. Σας παραθέτω λοιπόν τις βασικές γνώσεις που πρέπει να έχει κάθε γυναίκα, ώστε να είναι ενημερωμένη για το ζήτημα αυτό, αλλά κυρίως για να λάβει τα σωστά μέτρα προφύλαξης.

Τι είναι η κολπίτιδα

Κολπίτιδα ονομάζουμε κάθε φλεγμονή του κόλπου, η οποία μπορεί να προκληθεί από μικρόβια, μύκητες, ιούς ή άλλους μικροοργανισμούς ή ακόμα να είναι άσηπτη, δηλαδή να μην οφείλεται σε κάποιο από τα παραπάνω αλλά σε διαταραχές της ισορροπίας του κόλπου και ανατομικούς παράγοντες.

Από τι προκαλούνται οι κολπίτιδες

Ο γυναικείος κόλπος αποικίζεται φυσιολογικά από πληθώρα μικροβίων και μικροοργανισμών, κυρίως γαλακτοβακίλλων, τα οποία σε ιδανικές συνθήκες δρουν αρμονικά μεταξύ τους και εμποδίζουν την ανάπτυξη παθογόνων μικροοργανισμών. Οι γαλακτοβάκιλλοι παράγουν γαλακτικό οξύ, που καθιστά το περιβάλλον του κόλπου όξινο, αναστέλλοντας έτσι την ανάπτυξη παθογόνων μικροβίων. Ο κόλπος, λοιπόν, δρα προστατευτικά και ως αμυντικός παράγοντας στις φλεγμονές του γεννητικού συστήματος.

Παράγοντες που διαταράσσουν το κολπικό περιβάλλον και προδιαθέτουν σε φλεγμονές τόσο του κόλπου όσο και άλλων γεννητικών οργάνων είναι:

- οι μεταβολές του PH του κόλπου σε αλκαλικό

- η παρουσία ξένου σώματος

- η παρατεταμένη χορήγηση αντιβιοτικών

- οι σεξουαλικά μεταδιδόμενοι παθογόνοι μικροοργανισμοί

- η κακή υγιεινή της περιοχής

- η πτώση των οιστρογόνων

- η αύξηση της υγρασίας τοπικά

Έτσι, λοιπόν, τα κυριότερα αίτια που προκαλούν κολπίτιδες είναι οι μύκητες και κάποια βακτήρια που, ενώ υπάρχουν στον κόλπο φυσιολογικά, δημιουργούν φλεγμονή, όταν υπεραναπτύσσονται, σεξουαλικά μεταδιδόμενα μικρόβια όπως οι τριχομονάδες, ιοί όπως ο ιός του έρπητα και των κονδυλωμάτων, καθώς και η ατροφία του κόλπου.

Πως καταλαβαίνουμε ότι πάσχουμε από κολπίτιδα

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων οι κολπίτιδες συνοδεύονται από έντονα συμπτώματα όπως αύξηση των κολπικών εκκρίσεων, αλλαγή στο χρώμα, την οσμή και τη σύστασή τους. Δηλαδή τα υγρά του κόλπου γίνονται περισσότερα, πιο παχύρρευστα, μπορεί να έχουν κιτρινωπό ή πρασινωπό χρώμα και να μυρίζουν έντονα.

Ο κνησμός της περιοχής του κόλπου και των εξωτερικών γεννητικών οργάνων είναι πολύ συχνός, όπως επίσης και η ερυθρότητα.

Συχνά υπάρχει ερεθισμός δηλαδή αίσθημα καύσου κατά την ούρηση και τη σεξουαλική επαφή.

Τέλος, πρέπει να αναφερθεί ότι υπάρχει ένα ποσοστό 20% με 30% των περιστατικών που δεν εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα και περνούν απαρατήρητα και χωρίς θεραπεία.

Πώς γίνεται η διάγνωση της κολπίτιδας

Με τα συμπτώματα η γυναίκα οδηγείται συνήθως στο γυναικολόγο, ο οποίος θα πρέπει να πάρει πλήρες ιστορικό, να προβεί σε γυναικολογική εξέταση και, αν χρειαστεί, να γίνει λήψη υγρού με ειδική μπατονέτα για την καλλιέργεια των συχνότερων παθογόνων οργανισμών.

Πώς θεραπεύονται οι κολπίτιδες

Ανάλογα με το αίτιο πρέπει και να ακολουθηθεί η κατάλληλη θεραπεία που συνήθως είναι φαρμακευτική αγωγή, είτε από το στόμα είτε τοπικά με κρέμες ή κολπικά υπόθετα. Στην περίπτωση της ατροφικής κολπίτιδας η θεραπεία γίνεται με τοπική χρήση οιστρογόνων.

Πώς μπορούμε να προστατευθούμε από τις κολπίτιδες

Υπάρχουν μερικοί απλοί κανόνες που μπορούμε να ακολουθήσουμε, ώστε να περιορίσουμε τις πιθανότητες φλεγμονής του κόλπου:

- σωστή υγιεινή του κόλπου δηλαδή πλύσιμο με ειδικό σαπούνι,

- αποφυγή κολπικών πλύσεων,

- χρήση βαμβακερών εσωρούχων,

- συχνή αλλαγή σερβιέτας ή ταμπόν,

- αποφυγή στενών ρούχων,

- σωστή και όχι αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών,

- αποφυγή της υγρασίας στην περιοχή των γεννητικών οργάνων (αλλαγή του βρεγμένου με στεγνό μαγιό),

- σωστή διατροφή για την αποφυγή διαταραχών του μεταβολισμού, κυρίως του σακχαρώδη διαβήτη,

- χρήση προβιοτικών προϊόντων.

Τέλος, να έχετε πάντα στο νου σας τη χρήση προφυλακτικού, όταν δεν έχετε μόνιμο σύντροφο.

Κολπίτιδες και καλοκαίρι

Το καλοκαίρι λόγω υγρασίας και συνθηκών οι κολπίτιδες, κυρίως οι μυκητιασικές, αυξάνουν σε αριθμό. Αν ακολουθήσουμε, όμως, τους παραπάνω κανόνες, μειώνουμε κατά πολύ τις πιθανότητες μόλυνσης. Επιπλέον, χρειάζεται προσοχή στην θάλασσα ή την πισίνα που θα επιλέξουμε να κολυμπήσουμε και να αποφεύγουμε την επαφή με την άμμο.

Κολπίτιδες και εγκυμοσύνη        

Ειδικά στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ο οργανισμός παράγει αυξημένη ποσότητα κολπικών υγρών που ευνοούν τις κολπίτιδες κυρίως μυκητιασικής αιτιολογίας. Το πιο συνηθισμένο παθογόνο είναι ο μύκητας candida albicans, που προκαλεί αυξημένες εκκρίσεις λευκού χρώματος, παχύρρευστες και άοσμες, οι οποίες αγχώνουν τις μέλλουσες μητέρες. Ένα μεγάλο ποσοστό 30% των γυναικών θα παρουσιάσουν ένα επεισόδιο κολπίτιδας στην κύηση. Οι μυκητιάσεις δεν προκαλούν προβλήματα στο έμβρυο, αλλά όλες οι περιπτώσεις αυξημένων υγρών στην κύηση θα πρέπει να ελέγχονται για το ενδεχόμενο ύπαρξης άλλου παθογόνου οργανισμού, ο οποίος μπορεί να βλάψει το μωρό. Επίσης, σε μία γυναίκα που πρόκειται να γεννήσει καλό είναι ο κόλπος να είναι ελεύθερος μικροβίων.

Υποτροπιάζουσες κολπίτιδες

Δυστυχώς ένα μικρό ποσοστό γυναικών δεν θα θεραπευτεί από τη φλεγμονή, κυρίως μυκητιασικής αιτιολογίας, και θα εμφανίσει επαναλαμβανόμενα επεισόδια κολπίτιδας. Όταν τα επεισόδια είναι περισσότερα από 4 στο έτος, θα πρέπει να σκεφτούμε το ενδεχόμενο ύπαρξης κάποιου σπάνιου τύπου μύκητα ή μικροβίου και να ζητήσουμε από το εργαστήριο έλεγχο για σπάνιους τύπους, καθώς και μυκητιόγραμμα/αντιβιόγραμμα για τη σωστή θεραπεία. Επίσης, ο γιατρός θα πρέπει να λάβει πλήρες ιστορικό για το ενδεχόμενο ύπαρξης κάποιας πάθησης π.χ. σακχαρώδους διαβήτη, η οποία προδιαθέτει σε λοιμώξεις. Τέλος, θα πρέπει να υπενθυμίζουμε τους κανόνες υγιεινής για την αποφυγή επαναμόλυνσης, καθώς και τη θεραπεία του συντρόφου. Πολλές φορές για τη θεραπεία της υποτροπιάζουσας κολπίτιδας χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή συντήρησης, δηλαδή λήψη μικρής δόσης φαρμάκου για μεγάλο χρονικό διάστημα.


Η κολπίτιδα πολλές φορές παραβλέπεται από τις γυναίκες. Μπορεί, όμως, να οδηγήσει σε ενοχλητικές καταστάσεις, γι' αυτό θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στα παραπάνω συμπτώματα και να ζητείται η βοήθεια του γυναικολόγου από την αρχή.