Πώς γίνεται η αυτοεξέταση για τον καρκίνο των μαστών

Η αυτοεξέταση είναι εύκολη στην πραγματοποίησή της και διαρκεί μόνο 10 λεπτά. Πρέπει να ξεκινάει στην ηλικία των 20 ετών και να συνεχίζεται εφ’ όρου ζωής. Πρέπει να επαναλαμβάνεται μία φορά το μήνα, 5-10 μέρες μετά την έναρξη της περιόδου. Εφόσον η γυναίκα είναι στην εμμηνόπαυση, συνιστάται να γίνεται μια συγκεκριμένη ημέρα του μήνα (π.χ. την πρώτη του μήνα).

Η αυτοεξέταση γίνεται ως εξής:

1) Ξεκινάει με τον επισκοπικό (οπτικό) έλεγχο απέναντι σε καθρέπτη, με δυνατό φωτισμό, αρχικά με τα χέρια κάτω και στη συνέχεια με τα χέρια πίσω από το κεφάλι και, τέλος, στη μέση, πιέζοντας με δύναμη, ώστε να ενεργοποιηθούν οι μύες του στήθους. Η γυναίκα αναζητά οποιαδήποτε μεταβολή στο μέγεθος ή το σχήμα των μαστών και παρατηρεί αν υπάρχουν ενδείξεις δερματικών αλλοιώσεων ή ανωμαλιών, όπως έκζεμα, ερυθρότητα, εισολκή, εξόγκωμα, βαθούλωμα κλπ. Είναι φυσιολογικό να διαφέρει το μέγεθος του ενός μαστού από τον άλλο, εκτός αν αυτό παρατηρείται για πρώτη φορά.

2) Συνεχίζεται με τον ψηλαφητικό έλεγχο, κατά τον οποίο η γυναίκα χρησιμοποιώντας τα 4 δάκτυλα του χεριού ενωμένα, εκτός του αντίχειρα, ψηλαφεί κάθε φορά τον αντίθετο μαστό, με το άλλο χέρι πίσω από το κεφάλι. Πρώτα ψηλαφεί σε όρθια στάση και στη συνέχεια ξαπλωμένη. Πιέζει με τα δάχτυλα κάνοντας κυκλικές και παλινδρομικές (πάνω-κάτω) κινήσεις, προσπαθώντας να καλύψει όλη την επιφάνεια του μαστού και ελέγχοντας εάν υπάρχει οποιαδήποτε αλλαγή σε σχέση με τις προηγούμενες φορές ή εάν ψηλαφεί κάποιο ογκίδιο ή σκληρία. Επίσης, ψηλαφεί τις μασχάλες.

3) Στο τέλος, πιέζει προς τα μέσα την θηλή κάθε μαστού για εντοπισμό τυχόν σκληρίας και για παρατήρηση τυχόν εκκρίματος (αίματος ή άλλου).

Κατά την παραπάνω διαδικασία, πρέπει να καταβληθεί προσπάθεια να μην μείνει καμία περιοχή του μαστού αψηλάφητη. Για οποιοδήποτε ασυνήθιστο εύρημα πρέπει να ενημερώνεται αμέσως ο γυναικολόγος.

Σημειώνω ότι τα παραπάνω αποτελούν απλώς μια υπενθύμιση του σωστού τρόπου αυτοεξέτασης, διότι σχετικά με το ζήτημα αυτό η γυναίκα θα πρέπει να ενημερωθεί υπεύθυνα από το γυναικολόγο της.

Αν και η διαγνωστική αξία της αυτοψηλάφησης αμφισβητείται από ορισμένους, εντούτοις, η αυτοεξέταση μπορεί να βοηθήσει στην ανεύρεση μάζας στα διαστήματα μεταξύ του καθιερωμένου ελέγχου, όπως επίσης καρκίνων που δεν ανιχνεύονται στη μαστογραφία και υπολογίζονται στο 11% (καρκίνος μεσοδιαστήματος – interval cancer). Σε ορισμένες περιπτώσεις η ίδια η γυναίκα είναι ο καλύτερος γιατρός του μαστού της και μπορεί να βοηθήσει τον γυναικολόγο της να βρει το ογκίδιο που εκείνη πρώτη εντόπισε. Εξάλλου, μέσω της επανάληψης της διαδικασίας της αυτοψηλάφησης η γυναίκα μαθαίνει πολύ καλά τη μορφολογία των μαστών της και μπορεί να αντιληφθεί εύκολα οποιαδήποτε μεταβολή στη μάζα τους ή την ύπαρξη ακόμη και πολύ μικρών ογκιδίων. Τέλος, η αυτοεξέταση συμβάλλει σημαντικά στη διατήρηση του ελέγχου των ίδιων των γυναικών στο σώμα τους, καθώς και στην ενεργοποίηση και επαγρύπνηση αυτών σχετικά με την τακτική διενέργεια των απαραίτητων προληπτικών διαγνωστικών εξετάσεων.

Χριστίνα Π. Βάντζου

Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος