Η ιδανική αύξηση βάρους κατά την εγκυμοσύνη και ο BMI

Η αύξηση του βάρους των εγκύων οφείλεται στο βάρος του εμβρύου, στο βάρος του πλακούντα, στο αμνιακό υγρό, στην διόγκωση του στήθους τους και στα αποθέματα λίπους που φυσιολογικά σχηματίζονται κατά την εγκυμοσύνη. Ένα σημαντικό ζήτημα που απασχολεί όλες τις εγκύους είναι η κανονική ποσότητα βάρους που πρέπει να πάρουν.

Το ιδανικό βάρος που πρέπει να πάρει μια γυναίκα κατά την εγκυμοσύνη εξαρτάται από τον Δείκτη Μάζας Σώματος, τον γνωστό BMI (από τις λέξεις Body Mass Index). Ο BMI, που δημιουργήθηκε το 1832 από τον Adolphe Quetelet (γι' αυτό λέγεται και Quetelet index), υπολογίζεται ως εξής:

- Πολλαπλασιάζουμε το ύψος της γυναίκας με τον εαυτό του (υψώνουμε στο τετράγωνο δηλαδή), π.χ. για μια γυναίκα που έχει ύψος 1,60, η πράξη είναι 1,60 Χ 1,60 = 2,56.

- Στη συνέχεια, διαιρούμε το βάρος της με τον παραπάνω αριθμό. Π.χ. αν η γυναίκα αυτή έχει βάρος 56 κιλά, τότε διαιρούμε 56 : 2,56 = 21,88.

Αυτός ο αριθμός που προκύπτει από τις ανωτέρω δύο πράξεις είναι ο BMI, δηλ. ο Δείκτης Μάζας Σώματος.
Πιο σύντομα, ο BMI ισούται με kg/m².

Ο δείκτης αυτός μας δείχνει αν η γυναίκα είναι λιποβαρής, κανονικού βάρους, υπέρβαρη ή παχύσαρκη. Ειδικότερα:

BMI < 19,8 σημαίνει λιποβαρής

BMI 19,8 - 26,0 σημαίνει κανονική

BMI 26,0 - 29,0 σημαίνει υπέρβαρη

BMI > 29,0 σημαίνει παχύσαρκη

Άρα, στο παράδειγμά μας η παραπάνω γυναίκα, με BMI 21,88, θεωρείται κανονικού βάρους.

Ανάλογα με τον BMI, καθορίζεται και το ιδανικό βάρος που πρέπει να πάρει η έγκυος. Ειδικότερα:

BMI < 19,8 :        Ιδανική αύξηση βάρους 13 μέχρι 18 κιλά

BMI 19,8 - 26,0 : Ιδανική αύξηση βάρους 11 μέχρι 16 κιλά

BMI 26,0 - 29,0 : Ιδανική αύξηση βάρους 7 μέχρι 11 κιλά

BMI > 29,0 :        Ιδανική αύξηση βάρους 5 μέχρι 9 κιλά

Άρα, μια λιποβαρής γυναίκα πρέπει να παίρνει 0,5 κιλά την εβδομάδα, μια κανονικού βάρος γυναίκα 0,4 κιλά την εβδομάδα και μια υπέρβαρη γυναίκα 0,3 κιλά την εβδομάδα.

Τα παραπάνω στοιχεία προέρχονται από το αμερικανικό Food and Nutrition Board. Στους αριθμούς αυτούς υπάρχουν στη βιβλιογραφία ελαφρές διαφοροποιήσεις. Για παράδειγμα, το National Institute of Health (Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας) των ΗΠΑ δίνει για τον BMI τις εξής κατηγορίες:

BMI < 18,5 = λιποβαρής (underweight)

BMI 18,5 - 24,9 = κανονική (normal weight)

BMI 25,0 - 29,9 = υπέρβαρη (overweight)

BMI > 30 = παχύσαρκη (obese)

Οι γυναίκες που πριν την εγκυμοσύνη είχαν βάρος λιγότερο των 50 κιλών έχουν αυξημένες πιθανότητες για πρόωρο τοκετό. Οι έγκυες που δεν παίρνουν επαρκές βάρος κατά την εγκυμοσύνη έχουν αυξημένη πιθανότητα για χαμηλό βάρος γέννησης του μωρού (λιγότερο των 2.500 gr), ενώ οι γυναίκες που είναι υπέρβαρες ή παίρνουν υπερβολικό βάρος κατά την εγκυμοσύνη έχουν αυξημένες πιθανότητες για μακροσωμία του μωρού. Η μακροσωμία, που ορίζεται είτε ως βάρος γέννησης του νεογνού άνω των 4.000 gr είτε άνω των 4.500 gr είτε άνω του 90% (ενενηκοστής θέσης) για την ηλικία κύησης, είναι παράγοντας κινδύνου για δυστοκία ώμων που προκαλεί τραυματισμό βραχιονίου πλέγματος (κάκωση περιφερικών νεύρων με συχνότητα 0,5-2/1.000 γεννήσεις), όπως επίσης και για καισαρική τομή. Η προ της εγκυμοσύνης παχυσαρκία σχετίζεται επίσης με υπέρταση και διαβήτη κατά την εγκυμοσύνη. Αντίθετα, οι γυναίκες με κανονικό βάρος πριν την εγκυμοσύνη και κανονική αύξηση βάρους κατά την εγκυμοσύνη έχουν τα καλύτερα αποτελέσματα.

Το μοτίβο της αύξησης του βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης θεωρείται κρίσιμο, καθότι η αύξηση του βάρους της μητέρας κατά το δεύτερο τρίμηνο είναι η πιο σημαντική για την ανάπτυξη του εμβρύου, ακόμη κι αν η συνολική αύξηση βάρους είναι μέτρια.

Χριστίνα Π. Βάντζου